ANTARA sekian ramai sultan di dunia Melayu, terdapat beberapa orang sultan yang terlibat secara langsung dalam aktiviti Islam. Ada yang mengasihi ulama, bahkan ada yang mempunyai pengetahuan yang luas tentang agama Islam. Ada juga yang menghasilkan karangan berupa risalah atau pun kitab. Sultan Sulaiman, Sultan Selangor Darul Ehsan dapat dikategorikan seorang sultan yang mengasihi ulama. Mengenainya dapat dibaca dalam riwayat Tengku Mahmud Zuhdi al-Fathani r.a, Shaikhul Islam Selangor, dalam Ruangan Agama, Utusan Malaysia, terbitan Isnin, 22 Mac 2004, atau pun sila klik disini (click) untuk maklumat lanjut
Nama lengkapnya ialah Sultan Alauddin Sulaiman Syah bin Raja Muda Musa bin Sultan Abdul Samad bin Raja Abdullah bin Sultan Ibrahim Syah bin Raja Lumu (Sultan Salehuddin Syah, Sultan Selangor yang pertama) bin Upu Daeng Celak (Yamtuan Muda Riau yang kedua). Sultan Sulaiman lahir pada 19 Rabiul Akhir 1282 Hijrah/11 September 1865 Masihi dan mangkat pada 30 Muharam 1357 Hijrah/31 Mac 1938 Masihi. Baginda Sultan Sulaiman merupakan Sultan Selangor ke-5, yang bertahta pada tahun 1898 Masihi - 1938 Masihi, memerintah dalam masa lebih kurang 40 tahun.
Keturunan
Memperhatikan jalur keturunan di atas dapat dipastikan bahawa dari sebelah ayah baginda, Sultan Sulaiman adalah keturunan anak Raja Bugis yang berasal dari Luwuk, Sulawesi dan dari sebelah ibu baginda adalah keturunan puteri Kerajaan Riau. Datuk neneknya, Raja Lumu adalah adik beradik dengan pahlawan Melayu yang terkenal, iaitu Raja Haji asy-Syahid fi Sabilillah yang meninggal dunia dalam peperangan melawan Belanda di Teluk Ketapang, Melaka pada 18 Jun 1784 Masihi. Raja Haji secara rasminya dianugerah sebagai Pahlawan Nasional Indonesia yang disertai dengan Piagam dan Tanda Kehormatan Bintang Mahaputera Adipradana pada 11 Ogos 1997 oleh Presiden Republik Indonesia yang ditandatangani oleh Soeharto.
AKTIVITI ISLAM
Atas rasa kewajipan dan tanggungjawab menyebar dan mempertingkatkan pengetahuan Islam di Kerajaan Selangor, Sultan Sulaiman telah mendatangkan beberapa orang ulama besar dalam kerajaan yang diperintahnya. Antara ulama yang paling dekat dengannya ialah Tengku Mahmud Zuhdi bin Abdur Rahman al-Fathani.
Sultan Sulaiman sangat mesra dan kasih kepada Tengku Mahmud Zuhdi bin Abdur Rahman al-Fathani dalam Selangor sendiri hinggalah ketika beliau satu ketika pergi ke luar negara (terutama ke London), ulama yang berasal dari Patani itu ikut bersama-sama dalam rombongan beliau. Peristiwa ini mencerminkan bahawa Sultan Sulaiman berusaha sedemikian rupa menggabungkan kerjasama, kesepaduan dan keserasian antara umara dan ulama sebagaimana yang disuruh oleh Rasulullah s.a.w. -
Dalam penyebaran Islam di negeri lain selain Selangor, Sultan Sulaiman juga mempunyai rasa tanggungjawab. Sebagai buktinya, walaupun baginda kasih terhadap Tengku Muhammad bin Tengku Mahmud Zuhdi al-Fathani, namun kerana masyarakat Jambi sangat memerlukan ulama, baginda merestui keberangkatan Tengku Muhammad dari Klang ke Jambi. Di tanah Jambi Tengku Muhammad diberi gelaran Ulama Jubah Hitam, riwa
yat Ulama ini boleh dibaca dalam blog muhibmahbub.blogspot.com disini
Sultan Sulaiman sangat mesra dan kasih kepada Tengku Mahmud Zuhdi bin Abdur Rahman al-Fathani dalam Selangor sendiri hinggalah ketika beliau satu ketika pergi ke luar negara (terutama ke London), ulama yang berasal dari Patani itu ikut bersama-sama dalam rombongan beliau. Peristiwa ini mencerminkan bahawa Sultan Sulaiman berusaha sedemikian rupa menggabungkan kerjasama, kesepaduan dan keserasian antara umara dan ulama sebagaimana yang disuruh oleh Rasulullah s.a.w. -
Dalam penyebaran Islam di negeri lain selain Selangor, Sultan Sulaiman juga mempunyai rasa tanggungjawab. Sebagai buktinya, walaupun baginda kasih terhadap Tengku Muhammad bin Tengku Mahmud Zuhdi al-Fathani, namun kerana masyarakat Jambi sangat memerlukan ulama, baginda merestui keberangkatan Tengku Muhammad dari Klang ke Jambi. Di tanah Jambi Tengku Muhammad diberi gelaran Ulama Jubah Hitam, riwa
yat Ulama ini boleh dibaca dalam blog muhibmahbub.blogspot.com disiniSebagai bukti bahawa Sultan Sulaiman mementingkan pembangunan keIslaman, beliau juga membina sebuah masjid yang diberi nama dengan nama baginda iaitu Masjid Alauddin di Kuala Langat, Selangor. Di masjid tersebutlah Sultan Alauddin Sulaiman Syah selalu membaca khutbah Jumaat, khutbah kedua-dua hari raya, Aidilfitri dan Aidiladha al-Mubarok
PENULISAN
1. Kitab Pohon Ugama Bahagian Rukun Iman, diselesaikan 1337 H/1919 M. Cetakan ketiga, Mathba'ah New Klang Press, Klang, 15 Jamadilakhir 1349 H/1930 M. Kandungan, setelah "Pendahuluan'' oleh baginda sendiri, Rahman al-Fathani. Antara pandangan Tengku Mahmud Zuhdi al-Fathani, "Terlihatlah hamba yang daif atas kitab ini, Pohon Ugama, karangan bagi Yang Maha Mulia Sultan Selangor Maulana al-Mu'azzam Sir Alauddin Sulaiman Syah ... Maka patut dijadikan pelajaran kanak-kanak yang mubtadi pada tiap-tiap sekolah ugama supaya berkekalan manfaatnya istimewa pula ...'' Kandungan yang menjadi topik perbahasan keseluruhan ialah mengenai akidah. Pada halaman 25 terdapat gambar baginda sedang duduk di atas mimbar Masjid Alauddin dalam rangka membaca khutbah.
Ilmu Tauhid
2. Kitab Melatih Kanak-Kanak Laki-Laki Perempuan, Agama Islam 1, diselesaikan di Istana Mahkota Puri, Klang 3 Zulhijjah 1348 H. Dicetak oleh The Boon Hua Press, Klang, 1349 H/1930 M. Kandungan, antara kalimat baginda yang bersajak pada pendahuluan, ``... pada bicarakan ilmu tauhid pangkal agama Islam. Yang sangat hampir fahamnya dan mengertinya bagi segala awam. Dicadangkan dia bagi mereka yang berkehendak kemenangan lama. Daripada kanak-kanak yang baharu belajar di dalam sekolah agama ...'' Pada halaman 27 terdapat satu judul yang agak menarik, ialah ``Nasihat Guru Pada Murid''. Mengenai ini baginda menulis dalam bentuk puisi yang terdiri daripada 22 bait empat-empat rangkap. Sebagai contoh, beberapa bait antaranya ialah:
Ilmu Tauhid
2. Kitab Melatih Kanak-Kanak Laki-Laki Perempuan, Agama Islam 1, diselesaikan di Istana Mahkota Puri, Klang 3 Zulhijjah 1348 H. Dicetak oleh The Boon Hua Press, Klang, 1349 H/1930 M. Kandungan, antara kalimat baginda yang bersajak pada pendahuluan, ``... pada bicarakan ilmu tauhid pangkal agama Islam. Yang sangat hampir fahamnya dan mengertinya bagi segala awam. Dicadangkan dia bagi mereka yang berkehendak kemenangan lama. Daripada kanak-kanak yang baharu belajar di dalam sekolah agama ...'' Pada halaman 27 terdapat satu judul yang agak menarik, ialah ``Nasihat Guru Pada Murid''. Mengenai ini baginda menulis dalam bentuk puisi yang terdiri daripada 22 bait empat-empat rangkap. Sebagai contoh, beberapa bait antaranya ialah:
"Tuntutlah ilmu akhirat dunia,
hidup matimu dapat bahagia.
Ke manamu pergi jadi mulia,
tidaklah hidup sia-sia
Pergi sekolah janganlah segan,
ilmu agama jangan dilupakan
Sama dituntut sama amalkan,
dua-duanya sama muliakan.
Agama Islam amat sebenar,
peraturannya cukup benar.
Tetaplah padanya jangan nanar,
beroleh kebajikan yang bersinar ... "
*Puisi yang mengandungi pemantapan pengenalan terhadap Nabi Muhammad s.a.w. di atas baginda tutup dengan beberapa bait, katanya,
"Sekadar ini rencananya disurat,
supaya ingat jangan melarat.
Menghafaz membaca janganlah berat,
iman di dada akar berurat.
Cinta ibu harus diingat,
bapa berharap beserta sangat
Anak yang soleh jadi semangat,
setiap waktu setiap saat.
Harap ibu orang yang cinta,
bapa dan kaum pula serta.
Anak berilmu alim pendeta,
biarlah habis wang harta ".
Karya di atas juga telah disemak oleh Tengku Mahmud Zuhdi al- Fathani. Selain memuji kandungan karya, Tengku Mahmud Zuhdi al-Fathani juga memuji baginda sultan, katanya, "... padahal ia daripada karangan orang yang mempunyai akal yang sempurna. Dan tinggi hemah pada meneguhkan tiap-tiap pekerjaan yang berguna. Iaitu mereka yang menghamparkan atas rakyatnya naung kurnia. Dan aman hadhrat yang mentadbirkan dan memerintahkan negeri Selangor Darul Ehsan Yang Maha Mulia Maulana as-Sultan Sir Alauddin Sulaiman Syah ibni al-Marhum Maulana al-Mu'azzam Raja Musa ...''
KETURUNAN
Sultan Sulaiman berkahwin beberapa kali dan mempunyai keturunan yang ramai. Yang dipaparkan dalam artikel ini sekadarnya sahaja, kerana ketiadaan cukup ruangan. Perkahwinan pertamanya dengan Tengku Ampuan Maharum binti Tunku Dhiyauddin/Tengku Kudin Kedah, memperoleh seorang putera dan empat puteri. Putera baginda ialah Sultan Ghiatuddin Riayat Syah, Sultan Selangor yang ke-7 (1942 M- 1945 M).
Baginda berkahwin pula dengan Cik Hasnah/Cik Aminah binti Pelong Makam Bandar, memperoleh dua putera dan dua puteri. Putera yang menjadi sultan ialah Sultan Hisamuddin Alam Syah, Sultan Selangor yang ke-6 (1938 M- 1942 M dan 1945 M - 1960 M). Baginda sempat menjadi Yang Dipertuan Agong Malaysia ke-2 tetapi tidak sempat mengakhiri jabatannya kerana baginda mangkat (1960 M).
Selanjutnya Sultan Sulaiman berkahwin dengan Tengku Ampuan Zabedah binti Sultan Abdul Jalil Syah, Perak, memperoleh dua putera dan empat puteri. Baginda berkahwin lagi dengan Tengku Ampuan Fatimah binti Sultan Idris, Perak, memperoleh empat putera dan dua puteri. Perkahwinan seterusnya dengan Raja Bulat binti Raja Ahmad, memperoleh empat putera. Berkahwin dengan Raja Cik Rogayah binti Mohd. Amin, memperoleh dua putera. Berkahwin dengan Che Bidayah binti Ahmad, memperoleh empat putera dan dua puteri.
Sultan Sulaiman berkahwin dengan Che Maimun binti Abdullah, memperoleh lima putera dan seorang puteri. Puteri baginda bernama Tengku Raihani (lahir 1911 M) berkahwin dengan Sultan Sir Ahmad Tajuddin ibni Sultan Jamalul Alam, Sultan Brunei, memperoleh putera Pangiran Anak Puteri Nor Ehsan. Nor Ehsan berkahwin dengan Tengku Pangiran bin Tengku Abdul Aziz Syah memperoleh tiga putera di Brunei, ialah Tengku Putera Pawzy, Tengku Putera Amir Farouk dan Tengku Putera Muhd. Harris Fadzillah. Salah seorang putera daripada isteri ini bernama Tengku Mahmud (lahir 1925 M) berkahwin (yang pertama) dengan Raja Habsyah binti Raja Muhammad Bai, Riau. Raja Habsyah masih mempunyai hubungan keluarga dengan penulis, beliau belajar al-Quran dan ilmu-ilmu fardu ain kepada Hajah Wan Zainab binti Syeikh Ahmad al-Fathani, ibu penulis. Oleh itu selain ada hubungan kekeluargaan, pada tahun 1970 dan tahun 1976, dalam rangka penelitian sejarah penulis pernah tinggal di rumah Tengku Mahmud di Jalan Mawar, Klang. Daripada mereka sangat banyak diperoleh maklumat dalam penulisan artikel ini.
Penulisan
Terakhir sekali dua orang lagi isteri Sultan Sulaiman, ialah Che Chik binti Abdullah, memperoleh tiga putera dan empat puteri. Isteri terakhirnya ialah Che Johari binti Abdullah, memperoleh dua putera.
Memperhatikan penulisan baginda dan perkataan Tengku Mahmud Zuhdi al-Fathani, penulis berkesimpulan bahawa baginda Sultan Sulaiman sangat memperhatikan soal pendidikan sejak kanak-kanak lagi. Dan yang paling diutamakan penerapannya ialah perkara akidah dan akhlak.
Sumber rujukan artikel diatas :-
1- Karya Sheikh Wan Mohammad Saghir Abdullah dalam utusan malaysia bertarikh 05/07/2004
2- Gambar diambil dari Laman royalark selangor here
3- Photo The Sultan Alauddin Mosque dari malaysia info here
4- Sedikit maklumat dari wikipedia versi melayu tentang sultan-sultan Selangor
5- Laman Salasilah kesultanan Selangor semenjak tahun 1756
KETURUNAN
Sultan Sulaiman berkahwin beberapa kali dan mempunyai keturunan yang ramai. Yang dipaparkan dalam artikel ini sekadarnya sahaja, kerana ketiadaan cukup ruangan. Perkahwinan pertamanya dengan Tengku Ampuan Maharum binti Tunku Dhiyauddin/Tengku Kudin Kedah, memperoleh seorang putera dan empat puteri. Putera baginda ialah Sultan Ghiatuddin Riayat Syah, Sultan Selangor yang ke-7 (1942 M- 1945 M).
Baginda berkahwin pula dengan Cik Hasnah/Cik Aminah binti Pelong Makam Bandar, memperoleh dua putera dan dua puteri. Putera yang menjadi sultan ialah Sultan Hisamuddin Alam Syah, Sultan Selangor yang ke-6 (1938 M- 1942 M dan 1945 M - 1960 M). Baginda sempat menjadi Yang Dipertuan Agong Malaysia ke-2 tetapi tidak sempat mengakhiri jabatannya kerana baginda mangkat (1960 M).
Selanjutnya Sultan Sulaiman berkahwin dengan Tengku Ampuan Zabedah binti Sultan Abdul Jalil Syah, Perak, memperoleh dua putera dan empat puteri. Baginda berkahwin lagi dengan Tengku Ampuan Fatimah binti Sultan Idris, Perak, memperoleh empat putera dan dua puteri. Perkahwinan seterusnya dengan Raja Bulat binti Raja Ahmad, memperoleh empat putera. Berkahwin dengan Raja Cik Rogayah binti Mohd. Amin, memperoleh dua putera. Berkahwin dengan Che Bidayah binti Ahmad, memperoleh empat putera dan dua puteri.
Sultan Sulaiman berkahwin dengan Che Maimun binti Abdullah, memperoleh lima putera dan seorang puteri. Puteri baginda bernama Tengku Raihani (lahir 1911 M) berkahwin dengan Sultan Sir Ahmad Tajuddin ibni Sultan Jamalul Alam, Sultan Brunei, memperoleh putera Pangiran Anak Puteri Nor Ehsan. Nor Ehsan berkahwin dengan Tengku Pangiran bin Tengku Abdul Aziz Syah memperoleh tiga putera di Brunei, ialah Tengku Putera Pawzy, Tengku Putera Amir Farouk dan Tengku Putera Muhd. Harris Fadzillah. Salah seorang putera daripada isteri ini bernama Tengku Mahmud (lahir 1925 M) berkahwin (yang pertama) dengan Raja Habsyah binti Raja Muhammad Bai, Riau. Raja Habsyah masih mempunyai hubungan keluarga dengan penulis, beliau belajar al-Quran dan ilmu-ilmu fardu ain kepada Hajah Wan Zainab binti Syeikh Ahmad al-Fathani, ibu penulis. Oleh itu selain ada hubungan kekeluargaan, pada tahun 1970 dan tahun 1976, dalam rangka penelitian sejarah penulis pernah tinggal di rumah Tengku Mahmud di Jalan Mawar, Klang. Daripada mereka sangat banyak diperoleh maklumat dalam penulisan artikel ini.
Penulisan
Terakhir sekali dua orang lagi isteri Sultan Sulaiman, ialah Che Chik binti Abdullah, memperoleh tiga putera dan empat puteri. Isteri terakhirnya ialah Che Johari binti Abdullah, memperoleh dua putera.
Memperhatikan penulisan baginda dan perkataan Tengku Mahmud Zuhdi al-Fathani, penulis berkesimpulan bahawa baginda Sultan Sulaiman sangat memperhatikan soal pendidikan sejak kanak-kanak lagi. Dan yang paling diutamakan penerapannya ialah perkara akidah dan akhlak.
Sumber rujukan artikel diatas :-
1- Karya Sheikh Wan Mohammad Saghir Abdullah dalam utusan malaysia bertarikh 05/07/2004
2- Gambar diambil dari Laman royalark selangor here
3- Photo The Sultan Alauddin Mosque dari malaysia info here
4- Sedikit maklumat dari wikipedia versi melayu tentang sultan-sultan Selangor
5- Laman Salasilah kesultanan Selangor semenjak tahun 1756
Tiada ulasan:
Catat Ulasan